De nokafwerking

In de Nederlandse rietdek traditie is elk goed rieten dak vrijwel gelijk. De kleinere verschillen zitten in de afrondingen bij dakkapellen het indekken van ontluchtingen, vlakke ramen en alle mogelijke nokafwerkingen. Met name in de nokafwerking komen regionale gebruiken en tradities tot uiting.
De nokafwerking wordt in de praktijk vaak gerealiseerd zoals de opdrachtgever dit wenst. Hier is dan ook een ruime keus uit standaard- en gelegenheidsoplossingen mogelijk. De in Nederland meest gebruikte "standaard" oplossing is een nokafwerking met rode of zwarte (duif grijze) rietvorsten. Een voor dit doel speciaal gemaakte halfronde "nokpan". Deze gaan langer mee dan het totale rieten dak en geven een goede en mooie afronding van het dak. Vaak worden in combinatie met de nok halve rietvorsten of platte pannen, in dezelfde kleur als de nok, onder de eventuele dakkapellen gelegd.

De rietvorsten worden gelegd in, en afgewerkt met een kalkrijke mortel. Hoe kalkrijker de mortel is des te meer kan de mortel bewegingen in de kap opvangen. Hoe meer cement gebruikt wordt hoe sneller de uitharding maar ook hoe zwakker de hechting. De zogenaamde voegen kunnen bol of platvol uitgevoerd worden. Keuze voor 1 van beide is vaak streekgebonden. In de Noordelijke en Oostelijke provincies vaak platvol, in de overige provincies doorgaans bol.

Er worden diverse fabrikaten in Nederland toegepast. Koninklijke Tichelaar uit Makkum is de enige Nederlandse producent van keramische rietvorsten.

Naast de keramische rietvorst kan riet, hout, dakleer, heide, koper, rvs of aluminium gebruikt worden. De keuze voor een bepaalde nokafwerking wordt vaak bepaald door de architect of opdrachtgever. Daarnaast speelt de regionale bouwtraditie een rol. Zoals gezegd wordt in Nederland meestal gekozen voor de keramische vorst en tegenwoordig ook veelvuldig de aluminium nok. In Duitsland wordt nog veel heide toegepast.

Van een nokafwerking met koper wordt vaak gezegd dat deze het dak vrij houdt van algen en mossen. Dit is gedeeltelijk waar. Hoewel hemelwater dat van koper afkomt inderdaad een algenwerende werking heeft zal een koperen nok vrijwel nooit het gehele dak vrijhouden van algen en mossen. Enkel de bovenste meter(s) van het rieten dak onder de nok zullen scho(o)n(er) blijven. Het werkt dus maar gedeeltelijk. Is een koper nok wellicht iets voor u? Overleg dit met uw rietdekker.

In het fotoboekje op deze pagina treft u een aantal voorbeelden aan van de verschillende mogelijkheden. Klik op de pijlen om snel door de foto's te bladeren of klik op de foto om deze vergroot en voorzien van commentaar door te nemen.